بازیافت ضایعات کارتن و پساب صنعتی تولید آن برای تولید محصولی جدید در کارخانه تولید کارتن مقوایی
امروزه اهمیت محیط زیستی و اقتصادی بازیافت ضایعات و زباله بر کسی پوشیده نیست و در کشورهای توسعه یافته اولین پارامتری که شهروندان بعنوان شاخص توسعه یافتگی شهر خود به آن افتخار می کنند، تفکیک زباله و بازیافت آن به منظور حفظ محیط زیست و با هدف افزایش کیفیت زندگی شهری و کاهش آلودگی است. در مقاله زیر خلاصه ای از مطالعه اقتصادی طرحی را با شما به اشتراک می گذاریم که در آن از ضایعات یک کارخانه تولید ورق و کارتن مقوایی (یا مقوای کروگیت) و پساب ماشین های چاپ و بسته بندی کارخانه بعنوان مواد اولیه استفاده شده و محصول شانه تخم مرغ تولید می شود. این موضوع با توجه ایجاد تنوع در سبد محصولات کارخانه، به نرخ پایین خرید ضایعات مقوا و هزینه های حمل بالا از نظر اقتصادی حائز اهمیت است، همچنین از نظر زیست محیطی نیز منجر به حداقل میزان ضایعات در یک کارخانه خواهد شد.
در این طرح کلیه ضایعات مقوا از جمله، ضایعات حین تولید، ضایعات ابتدا و انتهای رول کاغذ، محصولات تولید شده که به هردلیل مشتری از خرید آن امتناع ورزیده است و حتی ضایعات کارخانه های مجاور در محلی با ابعاد بسیار کم از نظر فضای تولیدی به محوطه کارخانه منتقل شده و پساپ دستگاه های ماشین چاپ و دیگ بخار نیز پس از تصفیه و کلر زنی به این محل انتقال می یابد، سپس در دستگاه ساده ای به نام شانه سازی با مخلوط شدن آب و ضایعات کارتن و قرار گیری در قالب ها و پرس گرم و سرد به شکل شانه تخم مرغ یا هر محصول قالبی مد نظر تولید کننده آماده می شود.
شانه تخم مرغ محصولی مقوایی است که علی رغم قیمت پایین، وجود بسته بندی های لوکس تر در این حوزه و تولید ساده آن، هنوز در بازار ایران رواج دارد و روزانه میلیون ها عدد از آن خرید و در بازار برای بسته بندی تخم مرغ عرضه می شود. پس از موضوع بروز پاندمی کرونا در سال 1398 تا 1401، بحث ممنوعیت استفاده از آن در سازمان های متولی بهداشت رواج یافت ولی به دلیل عدم آمادگی بازار و شرایط اقتصادی نامساعد جامعه، این طرح عملی نشد. این موضوع می تواند ریسک تولید شانه سازی در ایران باشد، اما خبر خوش آنست که دستگاه های شانه سازی می توانند با تعیین قالبهای دیگر برای تولید محصولات دیگری نیز از جمله تولید نگهدارنده های ظروف ماست یکبار مصرف، جایگاه قرار گیری میوه از جمله سیب و پرتقال، قالب های تولید کفش و … استفاده شوند. لذا توجه به این موضوع و ذکر آن به تامین کننده ماشین قبل از خرید نیز ضروری به نظر می رسد.
از آنجا که کارفرمایان و صاحبان صنایع به میزان سود و زمان برگشت هزینه سرمایه گذاری قبل از انجام هرگونه اقدامی توجه می کنند در ذیل خلاصه ای از بررسی اقتصادی این طرح ذکر شده است:
خلاصه بررسی اقتصادی طرح:
- میزان متوسط ضایعات ماهانه کارتن یک کارخانه کارتن سازی با ابعاد متوسط: 300 تن در ماه
- حداقل میزان خروجی آب تصفیه خانه: 1500 لیتر در روز
- حداکثر قیمت فروش یک کیلو ضایعات: 4000 تومان
- قیمت عمده هر عدد جعبه تخم مرغ(10عددی، سفید، درب دار): 940 تومان
- وزن هر عدد جعبه تخم مرغ 10 عددی: 65 گرم
- قیمت ماشین تولید شانه تخم مرغ ظرفیت: 5000 عدد در ساعت: 430000 دلار
- آب مورد نیاز ماشین: 880-1100کیلوگرم در ساعت به صورت چرخشی در ماشین
- گاز مورد نیاز ماشین: 100-85 مترمکعب بر ساعت
- برق مورد نیاز: 160-200 کیلووات ساعت/ دیماند: 410 کیلووات
- تعداد نیروی کار مورد نیاز: چهار نفر در هر شیفت
الف) درصد ارزش افزوده به ازای هر کیلو:
قیمت فروش یک کیلو جعبه تخم مرغ: 14460 تومان
هزینه سربار(برق، گاز و نیروی کار) :400 تومان به ازای هر کیلوتولید
ماکزیمم قیمت فروش یک کیلو ضایعات کارتن به روش فعلی: 4000 تومان
ارزش افزوده: 4000/14060= 3.5
- زمان برگشت سرمایه:
قیمت ماشین تولید شانه تخم مرغ (به ازای نرخ روز دلار: تومان26895 ): 11،564،850،000تومان
حداقل تعداد شانه تولیدی در ماه: 5000*20*30= 3،000،000
قیمت فروش جعبه تخم مرغ در یک ماه:
3000،000*960= 2،880،000،000
هزینه ماهانه مواد اولیه: 300000*4000= 1،200،000،000
وزن محصول تولیدی:195000 کیلوگرم
هزینه سربارماهانه:78،000،000
سود ماهانه:1،602،000،000 تومان
برگشت سرمایه: بین 7-8 ماه
